सम्पादकीय

गृहपृष्ठ
सम्पादकीय
बिजयादशमी २०७७ को हार्दिक मंगलमय शुभकामना ।

बिजयादशमी २०७७ को हार्दिक मंगलमय शुभकामना ।

बडादशैं आश्विन शुक्लपक्ष प्रतिपदादेखि दशमी र त्यसपछि कोजाग्रत पूर्णिमासम्म पनि मानिने विशेष पर्व वा उत्सव हो । दशैंलाई बडा दशैं, दशहरा, विजया दशमी, आयुध पूजा आदि नामले जानिन्छ । आज नवरात्रिको नवौ दिन महानवमीमा विशेष गरी सिद्धिधात्री देवीको पूजाआजा गरिन्छ ।

आजैको दिन बिहान कलपूजा हातहतियारहरू तथा सवारीका साधनहरू आदिलाई बलि दिई विश्वकर्माको पूजा पनि सम्पन्न गरिन्छ ।यस दिन अरू पूजाको अतिरिक्त विशेष गरी दुई वर्षदेखि दस वर्षसम्मका नवकन्याहरूको पनि पूजाआजा गरिन्छ । बलिको अर्थ त्याग, बलि दिनु अर्थात् त्यागिदिनु भन्ने हुन्छ । नवदुर्गाका प्रसादले काम, क्रोध, लोभ, मोह, मद, मात्सर्य, ईष्र्या, द्वेष, छल, कपट, यी दश प्रकारका अवगुणहरू हटून् र सुख, शान्ति, समृद्धि प्राप्त होस् भन्ने भावले सबै दश अवगुणहरुको त्याग गर्दै आएकोमा पछिबाट कामको प्रतीक बोको, क्रोधको प्रतीक राँगो, लोभको प्रतीक भेडो, मद, मात्सर्यको प्रतीक कुखुरो र हाँसलाई मान्दै बलि चढाउँने चलन आएको मानिन्छ ।

झण्डै ८० प्रतिशत हिन्दु धर्मावलम्वीहरु रहेको देशमा परम्परागत रुपमा दशैंको विशेष महत्व रहेको छ ।हिन्दु धर्ममा दशैंलाई रावणमाथि रामको अर्थात् असत्यमाथि सत्यको विजयको रुपमा मनाउने पर्वको रुपमा लिइन्छ । दशैंको चहलपहलसँगै यतिबेला महामारीको चपेटामा परेको सात महिना भन्दा बढी भईसकेको छ । पहिले जस्तो रौनक अहिलेको दशैमा पक्कै हुने छैन । असत्यमाथि सत्यको जित हुन्छ भन्ने मनोसामाजिक सन्देश बोकेको यो चाडको आफ्नै विशिष्ट महत्व छ । धार्मिक, सामाजिक, आर्थिक, सांस्कृतिक जुनसुकै कोणबाट दशैंको महिमा गाउन सकिन्छ ।

दशैंले ठूलाबडा, मान्यजनप्रति श्रद्धाभाव राख्नुपर्छ भन्ने सिकाउँछ । यतिबेला दुर्गा पूजा गरिन्छ । दुर्गा शक्तिकी प्रतिक । दशैंमा मान्यजनबाट आशिर्वाद लिन निधारमा टीका थाप्ने गरिन्छ । रातो र सेतो अक्षताको टीका लगाउने चलन छ । टीकालाई चेतनासँग जोडेर पनि हेर्ने गरिन्छ । साथै, रातो र सेतो शान्ति एवं समृद्धिका प्रतीक हुन् । यसले मस्तिष्क, मन र बिचारलाई शुद्ध तुल्याउँछ ।

यसैगरी प्रकृति धर्तीमातालाई कसरी विश्राम दिइएको छ भन्दा यसबेला कसैले खेतबारीमा खेतीपाती लगाउदैनन्, लगाएको अन्नबाली फुल्न, फल्न र पाक्न सुरु हन्छ । यो प्रकृतिले विश्राम लिएको हो । ऋग्वेदकालमा दशैंलाई ‘वसन्त सम्पात’ भनिन्थ्यो । इतिहासको कालखण्ड अनुसार दशैंको नाम फरक–फरक हुदै आएको छ ।

राम र रावणको युद्धसँग तुलना गरी रामले रावणमाथि विजयप्राप्त गरेको खुशियालीको दिनको रूपमा मानिएको भन्ने गर्दछन् ।

अँध्यारो स्थान, जहाँ सूर्यको प्रकास आउँदैन, त्यहाँ शुद्ध माटोमा जौ छरेर जमरा उमारिन्छ । धर्मशास्त्रहरुले यसलाई समृद्धिको प्रतीक मानिएका छन् । खासमा भन्ने हो भने जमरा पौष्टिक खाद्यपदार्थ हो । यसमा कार्बोहाइड्रेड, प्रोटिन र भिटामिनहरु पाइन्छ । जमरा वा यसको रस निकै स्वास्थ्य बद्र्धक मानिन्छ । असत्यमाथि सत्यको बिजयको रुपमा मनाइने दशैपर्वले यो माहमारी बाट हामी सबैले छिट्टै छुटकारा पाउने शक्तmी प्रदान होस । असत्यमाथि बिजय प्राप्त गर्न सकोस्, निर्धारित समयमै स्वतन्त्र, निष्पक्ष र धाँधलीरहित रुपमा जनताले राज्यबाट पाउने सम्पुर्ण स्वास्थ्य सेवा सहजरुपमा पाउने वातावरण सृजना होस ।

सत्य बोल्न, सत्कर्म गर्न, आदर सम्मान गर्न कहिले नचुकौं, सम्पूर्णमा विजयादशमीको टिका, जमरा र आशिषले जीवनमा उर्जा भरोस्, सफलताका आयामहरू थपिंदै जाउन् । यस तर्फ सबैको ध्यान जाओस । साथै पर्व मनाउदा घाँटी हेरी हाड निल्यौँ भन्ने हाम्रो महत्वपूर्ण नेपाली उखानलाई अनुसरण गरौँ । सात महिना बढि थलिएको आर्थिक, सामाजिक सम्वृद्धिले बाटो समात्न सकोस्, बिजयादशमी–२०७७ को उपलक्ष्यमा सवै नेपाली दाजुभाई दिदीबहिनीमा सुख, शान्ति,समृद्धि र उत्तरोत्तर प्रगतिको हार्दिक मंगलमय शुभकामना !