दक्षिण एसियाकै पहिलो मानिने मकवानपुरको चुरियामाई सुरुङ आज हेटौंडा उपमहानगरपालिकालाई हस्तान्तरण गरिँदैछ। हस्तान्तरणपछि सुरुङलाई पर्यटकीय स्थलको रूपमा सञ्चालन गर्ने तयारी उपमहानगरपालिकाले जनाएको छ।
वर्षौंदेखि जीर्ण अवस्थामा रहेको सुरुङको पुनर्निर्माण कार्य बागमती प्रदेशको यातायात पूर्वाधार निर्देशनालयले सम्पन्न गरेको थियो। सोमबार उक्त निर्देशनालयले हेटौंडा उपमहानगरपालिका कार्यालयलाई सुरुङ हस्तान्तरण गर्न लागेको निर्देशनालयका निर्देशक पुष्करप्रसाद पोख्रेलले जानकारी दिए।
सुरुङको पुनर्निर्माण एक वर्ष अगाडि नै सम्पन्न भएको भए पनि प्राविधिक कारणले गर्दा हस्तान्तरण हुन सकेको थिएन। पोख्रेलका अनुसार, "हामीले एक वर्ष अगाडि नै पुनर्निर्माण गरिसकेका थियौं, तर प्राविधिक कारणले हस्तान्तरण हुन नसकेर ढोका बन्द गरेर राख्नुपरेको थियो।"
निर्देशक पोख्रेलले उपमहानगर र निर्देशनालय बीच सहमति अनुसार मर्मतसम्भार प्रदेश सरकारले गर्ने र कर संकलन उपमहानगरले गर्ने जानकारी दिए।
सुरुङ अवलोकन शुल्क
उपमहानगरपालिकाले चुरियामाई सुरुङलाई पर्यटकीय स्थलको रूपमा सञ्चालन गर्न कार्यविधि निर्माण गरिसकेको छ। उक्त कार्यविधिमा सुरुङ अवलोकन गर्न आउने नेपालीलाई ५० रुपैयाँ र विदेशीलाई १२० रुपैयाँ शुल्क लाग्ने उल्लेख गरिएको छ। विद्यार्थीहरुलाई २० रुपैयाँ प्रवेश शुल्क लाग्नेछ। पाँच वर्ष मुनिका बालबालिका, अपाङ्ग र जेष्ठ नागरिकहरूले निःशुल्क अवलोकन गर्न पाउने छन्।
उपमहानगरपालिकाका प्रवक्ता र १ नम्बर वडा अध्यक्ष सविन न्यौपानेका अनुसार, चुरियामाई सुरुङको पर्यटकीय स्थलको रूपमा सञ्चालनका लागि उपमहानगरले कार्यविधि बनाएको छ। हस्तान्तरण पछि सम्बन्धित समितिलाई सञ्चालनका लागि जिम्मेवारी दिने कार्यविधि नगरपालिकाले तयार पारेको छ।
ऐतिहासिक सुरुङ र पुनर्निर्माण
चुरियामाई सुरुङ हेटौंडा उपमहानगरपालिका र बारा जिल्लासम्म सीमा जोडिने चुरियामाई मन्दिरको नजिकै रहेको एक ऐतिहासिक सुरुङ हो। बागमती प्रदेशका पूर्वमुख्यमन्त्री डोरमणि पौडेलको पालामा ऐतिहासिक चुरियामाई सुरुङको पुनर्निर्माण थालिएको थियो। २०७८ साउनमा थालिएको पुनर्निर्माण २०८० जेठमा पूरा गरिएको हो।
३ करोड ३६ लाख १३ हजार रुपैयाँको लागतमा माउण्टेन इन्फ्रा कम्पनीसँग ठेक्का सम्झौता गरी सुरुङको पुनर्निर्माण कार्य गरिएको थियो। सुरुङको पुनर्निर्माण २०७९ वैशाखसम्म सक्ने भनिएपनि विभिन्न कारणले म्याद थपिएको थियो।
ऐतिहासिक पृष्ठभूमि
राणा प्रधानमन्त्री श्री ३ चन्द्रशम्शेरको पालामा वि.सं. १९७४ सालमा नेपाली सेनाका इञ्जिनियर डिल्लीजंग थापाले सुरुङमार्ग निर्माण गरेका थिए। नेपाली प्रविधि प्रयोग गरेर थापाले ५०० मिटर लामो सुरुङ बनाएका थिए, जसले मकवानपुरबाट बारा जाँदै थियो।
प्रजातन्त्र पुनःस्थापनापछि, त्रिभुवन राजपथ बनेपछि ठूला सवारी साधनहरूको प्रयोग सुरु भएको थियो र सुरुङ छेउँबाट चुरे पहाड फोडेर सडक बनाइएको थियो। त्यसपछि, साँघुरो सुरुङको प्रयोग घट्दै गएर लामो समयदेखि भग्नावशेष बनेको थियो।
सुरुङको संरचना
सुरुङको चौडाइ २ मिटर ७० सेन्टिमिटर र उचाइ ३ मिटर ३० सेन्टिमिटर रहेको यातायात पूर्वाधार निर्देशनालयले जनाएको छ। मकवानपुरतर्फको सुरुङको प्रवेशद्वार सडक विस्तारको सम्भावनाले भित्र सर्दै गएको देखिन्छ, जबकि बारातर्फको प्रवेशद्वार पुरानै अवस्थाको रहनेछ।
सुरुङको निर्माणमा चुनासुर्की प्रयोग गरिएको छ र सुरुङमार्गको दुवैतर्फका भित्तामा हार मिलाएर ढुंगा राखिएका छन्।
