माघे सङ्क्रान्तिमा घिउचाकु खानु धार्मिक, सांस्कृतिक र स्वास्थ्यजन्य कारणले महत्त्वपूर्ण मानिन्छ। माघ महिनाको पहिलो दिन अर्थात् माघे सङ्क्रान्ति दिन सूर्य मकर राशिमा प्रवेश गरी उत्तरायणतर्फ लाग्ने दिन हो। यस दिनलाई पवित्र मान्दै विशेष पूजा, स्नान, दान, र परिकारहरूको तयारी गरिन्छ। घिउचाकु, तरुल, तिलको लड्डु, सागपात लगायतका परिकारहरू विशेष गरी आजकै दिन उपभोग गरिन्छ।
धार्मिक दृष्टिले, घिउलाई शुद्धता र चाकुलाई मिठासका प्रतीकका रूपमा लिइन्छ। धार्मिक शास्त्रहरूमा माघे सङ्क्रान्तिका दिन घिउचाकु खानु पुण्यदायक मानिन्छ। यसले पवित्रताका साथै भगवानप्रतिको समर्पण झल्काउँछ। नेवार समुदायमा माघे सङ्क्रान्ति “घिउचाकु सँल्हु” को रूपमा मनाइन्छ, जहाँ तिल र चाकु मिसाएर बनाइएका लड्डुहरू खाने र दान गर्ने परम्परा छ।
सांस्कृतिक रूपमा, माघे सङ्क्रान्ति विभिन्न समुदायहरूको साझा पर्व हो। मगर, थारु, र नेवार समुदायमा यस दिन पारिवारिक जमघट, विशेष भोज, र परम्परागत नाचगान गरिन्छ। यस दिन तयार गरिएका परिकारहरूले पर्वलाई थप समृद्ध बनाउँछन्।
वैज्ञानिक रूपमा, जाडो मौसममा शरीरलाई तातो र ऊर्जा प्रदान गर्न घिउचाकु विशेष उपयोगी हुन्छ। घिउले आवश्यक फैटी एसिड प्रदान गरी हाडजोर्नीलाई सबल बनाउँछ भने चाकुले तत्काल ऊर्जा दिन्छ। तिलले छालाको रक्षा गर्ने र जोर्नी दुखाइ कम गर्ने गुण राख्छ। यी सबै परिकारहरूले जाडोमा शरीरलाई तन्दुरुस्त राख्न मद्दत पुग्छ।
यसरी, माघे सङ्क्रान्तिमा घिउचाकु खाने परम्परा धार्मिक आस्था, सांस्कृतिक पहिचान र स्वास्थ्य लाभको अद्भुत संयोजन हो, जसले यस पर्वलाई अझ अर्थपूर्ण बनाएको छ।
