स्वतन्त्रता, लोकतन्त्र, मानव अधिकार र न्यायको पक्षमा जीवन बलिदान गर्ने वीर शहीदहरूको सम्झनामा आज देशभर विभिन्न कार्यक्रम गरी शहीद दिवस मनाइँदै छ। प्रत्येक वर्ष माघ १६ गतेलाई शहीद दिवसका रूपमा मनाउने परम्परा अनुसार यो वर्ष पनि विशेष कार्यक्रम आयोजना गरिएको छ।
नेपालमा २००७ सालमा प्रजातन्त्रको स्थापना भएयता हरेक वर्ष माघ १० देखि १६ गतेसम्म ‘शहीद सप्ताह’ मनाइँदै आएको छ। यसै क्रममा शहीद दिवसको दिन विभिन्न श्रद्धाञ्जली कार्यक्रमसहित शहीदहरूप्रति सम्मान व्यक्त गरिन्छ। २०१२ सालदेखि तत्कालीन काठमाडौं नगरपालिकाको संयोजकत्वमा औपचारिक रूपमा यो दिवस मनाउन थालिएको हो।
शहीदहरूको बलिदानको इतिहास नेपाली नागरिक स्वतन्त्रता र लोकतन्त्रका लागि लामो समयसम्म संघर्षरत रहँदै आएका छन्। १९९७ सालमा तत्कालीन राणा शासनविरुद्ध आवाज उठाएका शुक्रराज शास्त्री, धर्मभक्त माथेमा, गंगालाल श्रेष्ठ र दशरथ चन्दलाई मृत्युदण्ड दिइएको थियो। माघ १० गते शुक्रराज शास्त्रीलाई टेकुस्थित पचलीमा, माघ १३ गते धर्मभक्त माथेमालाई सिफलमा, र माघ १५ गते गंगालाल श्रेष्ठ तथा दशरथ चन्दलाई शोभा भगवतीमा गोली हानी शहीद बनाइएको थियो। यी वीरहरूको बलिदानले नेपाली जनतालाई जागरुक बनाएको थियो।
शहीद दिवसका कार्यक्रमहरू आजको दिन सरकारले सार्वजनिक विदा दिएको छ। बिहानै शान्तिबाटिका (रत्नपार्क) देखि शहीद स्मारक (लैनचौर)सम्म प्रभातफेरि आयोजना गरिएको छ, जसमा प्रधानमन्त्री, मन्त्री, उच्चपदस्थ सरकारी अधिकारीहरू, सुरक्षा निकायका टोलीहरू तथा नागरिक समाजका व्यक्तिहरू सहभागी छन्। शहीद स्मारक लैनचौरमा ज्ञात-अज्ञात शहीदहरूप्रति श्रद्धाञ्जली अर्पण गरिने कार्यक्रम रहेको छ।
यसैगरी, लखन थापादेखि पछिल्ला राजनीतिक आन्दोलनहरूमा शहीद भएका व्यक्तिहरूको सम्झनामा गोकर्णेश्वरमा निर्माण भइरहेको राष्ट्रिय शहीद स्मारकमा विशेष कार्यक्रम आयोजना गरिनेछ। वन तथा वातावरणमन्त्री ऐनबहादुर शाहीको प्रमुख आतिथ्यतामा उक्त कार्यक्रम गरिने जानकारी राष्ट्रिय शहीद तथा शान्ति पार्क व्यवस्थापन समितिका अध्यक्ष सुदर्शन सिग्देलले दिएका छन्।
गणतन्त्र स्मारकमा शहीदप्रति श्रद्धाञ्जली नारायणहिटी दरबार सङ्ग्रहालय परिसरमा निर्माण गरिएको गणतन्त्र स्मारकमा पनि शहीदहरूप्रति श्रद्धाञ्जली अर्पण गर्ने स्थल राख्ने घोषणा गरिएको छ। राष्ट्रपतिदेखि प्रधानमन्त्रीसम्मका उच्चपदस्थ अधिकारीहरूले गणतन्त्र स्मारकमा शपथग्रहण गरेपछि शहीदहरूप्रति श्रद्धाञ्जली अर्पण गर्ने परम्परा स्थापित गरिने तयारी छ।
शहीदका सपनाहरू कति पूरा भए? शहीद दिवसका अवसरमा हरेक वर्ष नेताहरूबाट शहीदहरूको सपना पूरा गर्ने प्रतिबद्धता व्यक्त गरिन्छ। तर, जनतामा अझै पनि शहीदका आदर्शहरू व्यवहारमा कार्यान्वयन भएको छैन भन्ने गुनासो छ। लोकतन्त्र, मानव अधिकार, सुशासन, समानता र न्यायको प्रत्याभूति गर्ने शहीदहरूको सपना अझै अपूरो नै देखिन्छ।
शहीद दिवस मनाउनु मात्र होइन, शहीदहरूले देखाएको मार्ग पछ्याउँदै समृद्ध, न्यायपूर्ण र लोकतान्त्रिक नेपाल निर्माण गर्नु नै उनीहरूप्रति सच्चा सम्मान हुनेछ।
