सरकारले वैदेशिक रोजगारीमा जाने नेपाली श्रमिकहरूको स्वास्थ्य परीक्षण प्रक्रियामा सुधार गर्दै डिजिटल प्रणाली लागू गर्ने निर्णय गरेको छ। श्रम, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षा मन्त्रालयले गलत मेडिकल रिपोर्ट दिने प्रवृत्तिलाई नियन्त्रण गर्न ‘सेन्टरलाइज्ड डिजिटल रेपोजिटरी सिस्टम’ स्थापना गर्ने उच्चस्तरीय कार्यदलको सिफारिसलाई कार्यान्वयनमा लैजाने भएको हो।
स्वास्थ्य परीक्षणमा व्यापक अनियमितता फेला
मन्त्रालयले २०८० भदौ १२ गते गठन गरेको अनुगमन टोलीले श्रमिकहरूको स्वास्थ्य परीक्षणमा चरम लापरबाही भेटिएको निष्कर्ष निकालेको थियो। टोलीले गरेको अनुगमनका क्रममा स्वास्थ्य परीक्षण नगरी झुठा रिपोर्ट तयार पार्ने, प्रयोगशालाको मापदण्ड पूरा नगर्ने, दक्ष जनशक्ति बिना सञ्चालनमा रहेका ल्याबहरू, र उपकरण अभावजस्ता गम्भीर समस्या फेला परेका थिए।
यसै कारण, मापदण्ड पूरा नगर्ने ६७ स्वास्थ्य संस्थाहरूको कारोबार रोक्का गरिएको थियो। पछि पुनः अनुगमन गर्दा मापदण्ड पूरा गरेका संस्थाहरूलाई मात्र नवीकरण गरिएको मन्त्रालयले जनाएको छ।
डिजिटल प्रणाली लागू, श्रमिकको स्वास्थ्य ट्र्याकिङ गरिने
श्रम मन्त्रालयले वैदेशिक रोजगारीमा जाने श्रमिकको स्वास्थ्य परीक्षणलाई प्रभावकारी बनाउन डिजिटलाइजेसन अनिवार्य गर्ने निर्णय गरेको छ। यसले स्वास्थ्य संस्था, चिकित्सक, र श्रमिकहरूलाई थप जिम्मेवार बनाउने विश्वास गरिएको छ।
कार्यदलका संयोजक डा. दीपेन्द्ररमण सिंहका अनुसार, हाल श्रमिकको वास्तविक स्वास्थ्य परीक्षण भइरहेको छैन। उनले भने, “केवल कानुनी प्रक्रिया पूरा गर्न स्वास्थ्य परीक्षण गरिँदै आएको छ। अब श्रमिक जानेदेखि कार्यस्थलमा रहँदासम्म डिजिटल ट्र्याकिङ गरी सम्पूर्ण स्वास्थ्य विवरण सुरक्षित राख्ने प्रणाली बनाउनुपर्छ।”
यसका लागि श्रमिकहरूको मेडिकल रिपोर्ट केन्द्रिय डिजिटल प्रणालीमा राख्ने, स्वास्थ्य परीक्षण प्रक्रियालाई पारदर्शी बनाउने, र अनुगमनलाई थप प्रभावकारी बनाउने निर्णय गरिएको छ।
थप परीक्षण अनिवार्य, शुल्क समायोजन
श्रम मन्त्रालयले अबदेखि मिर्गौला, थाइराइड, तथा मधुमेहसम्बन्धी परीक्षणलाई अनिवार्य बनाउने निर्णय गरेको छ। यसका लागि शुल्क समायोजन गरिएको छ, तर स्वास्थ्य संस्थाहरूले सरकारले तोकेको भन्दा बढी शुल्क लिन नपाउने व्यवस्था मिलाइनेछ।
यससँगै, स्वास्थ्य संस्थाहरूले चिकित्सकको अनिवार्य उपस्थितिमा मात्र श्रमिकहरूको स्वास्थ्य परीक्षण गर्नुपर्नेछ। परीक्षण प्रक्रियामा अनियमितता रोक्न सरकारले कडा अनुगमन गर्ने जनाएको छ।
अन्तर्राष्ट्रिय मापदण्डअनुसारका स्वास्थ्य संस्थाहरू मात्र मान्यता
वैदेशिक रोजगारका लागि स्वास्थ्य परीक्षण गर्ने संस्थाहरूलाई अन्तर्राष्ट्रिय मापदण्डअनुसार संचालन गराइने भएको छ। हाल मलेसियाका लागि ३६, गल्फ कोआपरेसन काउन्सिल (जीसीसी) अन्तर्गत १९, कतार भिसा सेन्टर, कोरिया जाने श्रमिकका लागि शुक्रराज ट्रपिकल अस्पताल, सिभिल अस्पताल, पाटन अस्पताल, र नेपाल-कोरिया मैत्री अस्पतालले स्वास्थ्य परीक्षण गरिरहेका छन्। यी संस्थाहरूले अन्तर्राष्ट्रिय मापदण्ड अनुरूप सेवा प्रदान गरिरहेका छन्।
सरकारले वैदेशिक रोजगारीमा जाने श्रमिकहरूको स्वास्थ्य परीक्षणलाई व्यवस्थित बनाउन चालेको यो कदमले अनियमितता घटाउने तथा श्रमिकको स्वास्थ्य सुरक्षामा सुधार ल्याउने अपेक्षा गरिएको छ।
